انتخاب همسر شامل 4 گام مهم است که بخش بزرگی از آن با خواستگاری پیموده میشود. اگر بتوانیم در مراسم خواستگاری گامهای مورد نیاز را یکی پس از دیگری طی کنیم، هم میتوانیم به شناخت خوبی از خواستگارمان برسیم و هم در صورت نیاز، خود را آنگونه که باید معرفی کنیم. در این مقاله تلاش میکنم به مهمترین نکاتی که در یک خواستگاری خوب به آن نیاز دارید بپردازم.
اقدامات پیش از خواستگاری
اغلب میبینیم که دوشیزه خانمها زمانی که احساس میکنند به سن ازدواج رسیدهاند، بدون هیچ آمادگی قبلی مراسم خواستگاری را برگزار میکنند. در این سیستم هر خواستگاری ممکن است کاملا سلیقهای پذیرفته یا رد شود؛ چون ملاک انتخاب این است که یکدیگر را ببینیم تا بفهمم از چه کسی خوشم میآید؟
توصیه من این است که دختر خانمها در مورد ازدواج و مساله مهم خواستگاری مانند خرید لباس و گشت و گذار در پاساژهای پوشاک عمل نکنند و از روش علمی صحیحی که در ادامه به آن میپردازم استفاده کنند.

1- خودشناسی
ما به عنوان یک انسان همواره دنیای بیرون را با دنیای درون خود مطابقت میدهیم. هر انتخابی در بیرون دارای یک منشاء درونی است. به همین دلیل هر انتخابی از جمله انتخاب همسر ایدهآل آینده باید با کشف ملاکهای صحیحی صورت بگیرد که از دنیای پر رمز و راز درونمان سرچشمه میگیرد.
اولین مشکلی که پیش روی ما در تعیین ملاکهای صحیح انتخاب همسر وجود دارد، عدم شناخت کافی در مورد خودمان است. به عنوان مثال ممکن است دختری که در رویاهای خود به دنبال یک زندگی ساده است، درکی از عملکرد خودش در یک شرایط مالی دشوار نداشته باشد؛ چون این دختر خانم همواره توسط پدرش تأمین بود و واقعا نمیداند تا چه حدی میتواند محدودیتهای مالی را بپذیرد.
ممکن است یک دختر خانم عادت داشته باشد هر هفته یک لباس جدید بخرد یا به طلا و جواهرات علاقهمند باشد. دختر خانم دیگری ممکن است بتواند با خرید سالی یک دست لباس زندگی خوب و خوشی را سپری کند؛ چون از چیزهای دیگری لذت میبرد که غالبا جنبه معنوی دارد. روشن است که ملاکهای این دو خانم به هیچ وجه شبیه به هم نیستند.
پس خودشناسی اولین قدم انتخاب همسر است.
خودتان را ورق بزنید
در این مرحله یک یادداشت جدید در تلفن همراهتان باز کنید و خودتان را توصیف کنید. سپس برای راستی آزمایی سعی کنید حداقل یک هفته به خودی که توصیف کردهاید، پایبند باشید و دقیقا همانگونه زندگی کنید. اگر این نوع زندگی برایتان دشوار است احتمالا شناخت صحیحی از خود ندارید و باید مجددا فرم خودشناسیتان را تنظیم کنید.

2- تعیین ملاکهای انتخاب
پس از آنکه به شناخت دقیقتری از خود دست یافتید، میتوانید یک یادداشت دیگر باز کنید و در آن بنویسید با چه مردی میتوانید زندگی موفقی داشته باشید. از خودتان بپرسید:
چند سال دارد و اهل کجاست؟ ظاهرش باید چگونه باشد؟ پوشش و رفتارش باید چطور باشد تا بتوانید با او راحت زندگی کنید؟ از چه سطحی از تحصیلات باید برخوردار باشد؟ در باورهای دینی و نگرش سیاسی باید چگونه باشد؟ از چه تفریحاتی لذت میبرد؟ چه سبک تغذیه را دوست دارد؟ با خانوادهاش چه روابطی دارد؟ وقتی که عصبانی میشود چگونه برخورد میکند؟ مشکلات زندگی را چگونه مدیریت میکند؟
بعد از تعیین ملاکها اکنون باید آنها را دستهبندی کنید. ملاکهای شما در سه اولویت قرار خواهند گرفت.
گروه اول: خط قرمزها (شما به هیچ وجه نمیتوانید با فردی که این ویژگیها را ندارد زندگی کنید. مثل: عدم عصبانیت شدید، عدم فحاشی یا عدم کتککاری که خط قرمز شماست و با چنین مردی حتی یک روز هم نمیتوانید زندگی کنید.)
گروه دوم: ضروریها (اگر این ملاکها در مرد زندگی شما نباشد احتمالا زود به زود دچار چالش میشوید و مجبور هستید از برخی خواستههایتان کوتاه بیایید؛ با این حال جریان زندگی اگرچه سختتر میشود ولی همچنان ادامه خواهد داشت. مثل درآمد خیلی کم که ممکن است در انتخاب خانه یا خرید لباس محدودیتهای زیادی ایجاد کند.)
گروه سوم: ایدهآلها (وجود این ملاکها خوب است؛ ولی اگر نبود هم میتوانید زندگی خوب و خوشی را باهم داشته باشید و مشکلی ایجاد نخواهد شد یا بعدا میتوانید به آنها دست پیدا کنید. مثل وزن ایدهآل) همچنین میتوانید به طور کامل آنها را نادیده بگیرید. در هر صورت این گروه از ملاکها نقش مهمی در خوشبختی شما ندارند و بیشتر ملاکهای احساسی یا فانتزی هستند.
خودتان را ورق بزنید
فراموش نکنید که در هر سه حالت ملاکهای شما باید واقعبینانه و ارزش محور باشد. بنابراین ملاکهای غیر واقعی مثل داشتن ویلای شمال یا ملاکهای غیرارزشی مثل اجبار داماد به داشتن خانه و خودرو در همان ابتدای زندگی که نقش واقعی در خوشبختی ندارد نباید از ابتدا به عنوان ملاک انتخاب همسر در نظر گرفته شود.
3- هماهنگی با خانواده پیش از مراسم خواستگاری
بعد از آنکه ملاکهای خودتان را مشخص کردید در یک جلسه با اعضای خانواده به خصوص پدر و مادر آنها را مطرح کنید. سعی کنید برای اعضای خانواده کاملا روشن کنید به دنبال چه مردی برای زندگی آینده هستید تا هر یک از اعضای خانواده براساس ملاکهای مورد نظر خودش درباره خواستگارها قضاوت نکند.
در صورتی که آنها نظری دارند به عنوان مشاوره گوش کنید و اگر دلیلی برای قبول یا رد آن ندارید میتوانید تحقیق کنید، مطالعه کنید و با یک کارشناس مشورت کنید. در صورتی که به این نتیجه رسیدید که حرفهای خانواده هم درست است و باید آن را بپذیرید مجددا ملاکهای خودتان را اصلاح کنید.
4- فیلتر کردن خواستگارها قبل از خواستگاری
در قسمت قبلی گفتیم که ملاکهای خودتان را باید به سه دسته (خط قرمزها، ضروریها و ایدهآلها) تقسیم کنید. اکنون باید از خط قرمزها قبل از خواستگاری استفاده کنید. خودتان یا مادرتان با معرفهای ازدواجتان صحبت کنید و به آنها بگویید تنها افرادی را معرفی کنند که چنین ویژگیهایی داشته باشند.
در مورد ویژگیها به کلی گویی اکتفا نکنید و توضیح دهید دقیقا منظورتان چه چیزی است. چون دو واژه یکسان در ذهن دو شخص دو معنای متفاوت دارد. مثلا از نظر شما پاکدامن به معنی مردی است که هیچ نوع رابطه ناسالمی قبل از ازدواج نداشته و در ارتباط با نامحرم هم نگاه خود را محافظت میکند و با او شوخی نمیکند. در حالی که ممکن است دوست دختر داشتن برای معرف شما با پاک دامنی تعارضی نداشته باشد و صرفا همین که روابط جنسی برقرار نکرده باشند کفایت کند.
در این مثال قصد ندارم قضاوتی بین این دو دیدگاه داشته باشم و بگویم کدام درست است یا کدام غلط. فارغ از دوگانه درست و غلط یا رد و قبول گزارهها، صرفا میخواهم نشان دهم که یک واژه چگونه میتواند در ذهن دو فرد دو معنای متفاوت داشته باشد.
علاوه بر معرف خود با مادرتان هم صحبت کنید و لیست خط قرمزها را به ایشان بدهید تا وقتی برای خواستگاری تماس میگیرند همان پشت تلفن چند سوال بپرسد و خودش بتواند تصمیم بگیرد به چه کسی همان ابتدا باید جواب رد بدهد و چه کسی را برای تصمیم گیری با شما مطرح کند.

آداب برگزاری مراسم خواستگاری
اکنون فرض ما این است که شما مراحل بالا را طی کردید و حالا قرار شده فردا شب یکی از این خواستگارهایی که فیلترهای اولیه را گذرانده به خواستگاری بیاید تا باهم صحبت کنید. از این بعد به این موضوع میپردازیم که مراسم خواستگاری باید چگونه برگزار شود و شما و خانوادهتان هرکدام در طول مراسم باید چه کارهایی را انجام بدهید.
1- قرار خواستگاری:
روش صحیح برگزاری مراسم خواستگاری این است که مادر آقا پسر با مادر شما تماس بگیرد. مادر شما باید ابتدا سوالاتی بپرسد تا اطلاعاتی در مورد آقا پسر کسب کند. فراموش نکنید حتما نام معرف را هم بپرسید تا بفهمید خواستگار شما از چه مسیری با شما و خانوادتان آشنا شده. بعد از این سوالات در صورتی که ملاکهای اولیه را داشت، با این جمله پاسخ بدهید: (اجازه بدهید با دخترم مطرح کنم و مجددا تماس بگیرید.)
این روش پاسخ دهی، هم به شما زمان میدهد تا این مورد را دقیقتر بررسی کنید، هم در صورت نیاز با معرف تماس بگیرید و هم نشان میدهید که شتاب و عجله ندارید که خود نشان دهنده وقار و جایگاه دختر است.
2- طراحی سوال:
برای هر جلسه از خواستگاری باید سوالاتی متناسب با ملاکهای خود طراحی کنید. به این دلیل که موضوع طراحی سوالات خواستگاری خود بحث مفصلی میطلبد من مقاله جداگانهای در این مورد آماده کردم که میتوانید به آن رجوع کنید.
علاوه بر سوالاتی که شما باید در زمان گفتگو از آقا پسر بپرسید، خانواده هم باید از فرصت برای کسب اطلاعات لازم استفاده کنند. بعد از مراسم خواستگاری میتوانید با خانواده اطلاعات جمعآوری شده را به اشتراک بگذارید تا دید کاملتری پیدا کنید.

3- لباس مناسب خواستگاری
پوشش شما در خواستگاری نشان دهنده سبک زندگی، جایگاه و شخصیت و همچنین فرهنگ و تقدیات اعتقادی شماست. به همین دلیل از لباسی استفاده کنید که اولا تا حدودی تفاوت شما را با سایر اعضای خانواده نشان دهد تا خانواده آقا پسر بتوانند شما را تشخیص بدهند. دوم مواردی که گفته شد در آن لحاظ شده باشد.
پوشش ایدهآل چادر با چهره بدون آرایش است. البته فراموش نکنید که باید صادق باشید و از پوششی استفاده کنید که به پوشش معمول شما در خیابان یا محل کارتان نزدیک است و نشان میدهد شما چگونه در مراکز عمومی ظاهر میشوید.
4- انتخاب محل مناسب
در برخی از شهرها رسم است که جلسه اول را در پارک یا کافه برگزار میکنند. در برخی از خانوادهها هم جلسه خواستگاری حتما باید در خانه پدری برگزار شود. در هر صورت باید جایی برای گفتگو انتخاب شود که تمرکز کافی داشته باشید. بتوانید راحت صحبت کنید و عوامل خارجی موجب حواس پرتی نشود. توصیه میشود در خانه، اتاق شخصی خودتان محل گفتگو باشد.
5- زمان ورود شما به مجلس
بهتر است در صورتی که جلسه اول خواستگاری در خانه برگزار میشود، ابتدا در جمع حضور نداشته باشید و بعد از اینکه میهمانها وارد شدند و سلام و احوال کردند، مادر آقا پسر تقاضا کند به دختر خانم بگویید بیایند و یکی از اعضای خانواده شما را صدا کند. به این ترتیب احترام بیشتری به شما گذاشته خواهد شد و شأن شما حفظ میشود.
6- لحظه گفتگو
برخی از مادرها در مدیریت خواستگاری تخصص دارند و میدانند چه زمانی باید از خانواده شما تقاضا کنند که اجازه گفتگو بدهید. گاهی هم خانواده پسر آنقدر ساکت هستند که جو سنگین میشود و صدای نفسها شنیده میشود. در چنین شرایطی بهتر است پدر جلسه را اداره کند و اگر خانواده پسر درخواست گفتگو را مطرح نکردند، خودشان این موضوع را مطرح کنند.
ابتدا با خود پسر کمی صحبت کنند و سوالاتی از او بپرسند. بعد بگویند اگر میخواهید با دخترخانم صحبت کنید از نظر من مانعی وجود ندارد.
7- جلسه را شما اداره کنید
وقتی که پسر به عنوان میهمان وارد اتاق شد او را راهنمایی کنید تا بنشیند. میتوانید خودتان درب اتاق را ببنید یا آن را نیمه باز بگذارید. سپس بنشیند و با خوشآمدگویی سوالات خودتان را مطرح کنید. هرجا که لازم است مطالب را یادداشت کنید تا بعد از جلسه بتوانید آنها را مرور کنید و در مورد جلسه بعد تصمیمگیری کنید. سعی کنید هر جلسه از 90 دقیقه بیشتر نشود. چون هم تمرکز خود را از دست میدهید و هم خانوادهها از منتظر نشستن خسته میشوند.

کارهایی که بعد از خواستگاری باید انجام دهید
وقتی که میهمانها رفتند، کار شما هنوز تمام نشده. کمی استراحت کنید و بعد مباحث جسله را با خانواده مرور کنید. به خودتان یکی دو روز زمان بدهید تا تصمیم بگیرید آیا جلسه بعدی از برگزار کنید یا جواب منفی بدهید. اگر قرار شد جواب منفی بدهید از عباراتی استفاده نکنید که آزار دهنده باشد، مثلا مادرتان بگوید: (ایشان پسر خوبی هستند. إن شاء الله که به زودی همسر مناسبی قسمتشان شود.)
در صورتی که پاسختان منفی نیست برای جلسه بعدی قرار بگذارید و بین هر جلسه چند روز زمان بدهید تا احساسات فروکش کند و هر جلسه در یک فضای منطقی برگزار شود. هر چه جلسات پیش میرود به همراه آن احساسات نیز میان دختر و پسر شکل میگیرد و که ممکن است بر فضای شناخت و انتخاب آگاهانه اثر بگذارد. توصیه میشود حداقل 3 و حداکثر 5 جلسه گفتگو کنید و چنانچه بعد از 5 جلسه هنوز هم مردد هستید باید به مشاوره ازدواج رجوع کنید.
بیایید مرور کنیم:
همه کارهای مهمی که باید برای خواستگاری انجام دهید در فهرست زیر خلاصه میشود:
- ابتدا خودتان را در فضای واقعی راستی آزمایی کنید تا شناخت کافی از خود پید کنید.
- ملاکهای خودتان را مشخص کنید.
- ملاکها را دستهبندی کنید.
- درباره ملاکها با خانواده و معرف خود به صورت تفصیلی صحبت کنید.
- براساس ملاکها سوالات خواستگاری را برای هر جلسه طراحی کنید. فراموش نکنید قبل از آن مقاله راهنمای سوالات خواستگاری را با دقت بخوانید.
- قرار بگذارید و جلسات خواستگاری را تا جایی که مشخص شود باید پاسخ مثبت به ازدواج بدهید یا پاسخ منفی ادامه دهید.
- اگر بعد از 5 جلسه به نتیجه نرسیدید و هنوز هم مردد هستید باید مشاوره پیش از ازدواج انجام دهید.
چند سوال رایج درباره خواستگاری:
-
چگونه باید برای مراسم خواستگاری آماده شویم؟
آمادگی برای خواستگاری با خرید میوه و تمیز کردن خانه شروع نمیشود؛ بلکه با خودشناسی و تعیین ملاکهای صحیح برای انتخاب همسر آینده آغاز میشود.
-
در مراسم خواستگاری چه کاری باید انجام بدهیم؟
مراسم را با خوشآمدگویی و پرسیدن سوالاتی که از قبل آماده کردید آغاز کنید. از سوالاتی که با بله و خیر پاسخ داده میشوند پرهیز کنید و به دنبال جوابهای تفصیلی و جزئی باشید؛ چون اغلب ما در کلیات با هم اختلافی نداریم. پس سوال را تحلیلی بپرسید.
-
بعد از خواستگاری چه کار کنیم؟
پاسخها را جمعبندی کنید و اطلاعاتی که جمعآوری شده را با خانواده به اشتراک بگذارید. درباره پاسخها قضاوتی نکنید که آیا این آقا پسر آدم خوبی است یا نه! صرفا سعی کنید با اطلاعاتی که خودتان کسب کردید و خانواده به دست آوردند درک کنید چقدر این فرد به ملاکهای شما نزدیک است.
این مقاله بخشی از محتوای دوره عقل عاشقی است. اگر میخواهید بیشتر بیاموزید در این دوره شرکت کنید.